Bezoekerscentrum
Pampus is het meest bezochte fort van de Stelling van Amsterdam met jaarlijks ruim 60.000 bezoekers. In de zomermaanden is er bijna elk weekend een evenement. Meer dan tachtig vrijwilligers verzorgen jaarlijks rondleidingen voor de bezoekers en speurtochten voor kinderen. Elke zomer is het op Forteiland Pampus culinair genieten tijdens Zomerlicht; en in de winter tijdens Winterlicht. Pampus heeft het keurmerk Kidsproof museum 2023. Dit keurmerk laat zich het beste vergelijken met de Michelinsterren van de museumwereld.

Zo’n 30 jaar geleden lag Pampus er nog verloederd bij. Het fort was leeggeroofd, had zijn glans verloren en er was weinig hoop op een glorieuze toekomst. Gelukkig keerde het tij en kwam het voormalig verdedigingsbolwerk in handen van een stichting die het imposante complex flink onder handen nam. Met grijpkranen en bulldozers werd al het puin verwijderd, waardoor de bijzondere gangenstelsels en fortkamers weer vrije toegang boden. Besloten werd dat het oostelijke interne deel van fort Pampus historisch intact zou blijven, maar de westelijke kant kreeg een metamorfose. Er kwam een museale route vol video- en geluidseffecten die de geschiedenis van Pampus tot leven bracht en in de westelijke koepel kwam een film over de Stelling van Amsterdam.

HET GEHEIME WAPEN VAN AMSTERDAM
Nu is er een compleet nieuwe attractie: Het geheime Wapen van Amsterdam! Deze bijzondere belevingsroute opende 20 april 2019 voor publiek. Als boegbeeld van de stelling vertelt Pampus je nu op grandioze wijze het verhaal van dit UNESCO werelderfgoed aan de hand van een geheel nieuwe route door het fort. In verschillende ruimtes wordt het geheim ontrafeld waar het ‘gewone volk’ ruim 100 jaar geleden geen weet van had: een ring van forten, dijken en sluizen die in het landschap waren ingebed; verscholen genoeg om niet direct op te vallen, maar volkomen klaar voor de nooit gearriveerde tegenstander. Hoogtepunt in deze nieuwe belevingsroute is de ballonvaart die je als bezoeker al vliegend over de stelling maakt. In een luchtballongondel stijg je op vanuit het Amsterdam van een eeuw geleden. De stad onder je wordt kleiner en je ziet de stelling zoals nooit eerder vertoond. Een avontuurlijke reis!

Het Verhaal van Pampus is de andere belevingsroute die door het westelijk deel van het fort loopt. Kijk niet raar op als je tegen een pratend hoofd aanloopt of mag schieten met kanonnen. Voor jong en oud gaat er een wereld open over Pampus. De route zit vol video-installaties, games en geluidsfragmenten. Je kunt zelfs in het voormalige officiersslaapvertrek letterlijk voor Pampus liggen om boven je hoofd te kunnen kijken naar een film over het ontstaan van het bekende spreekwoord.

Niet alleen de belevingsroutes zitten vol leuke weetjes en ontdekkingen. Het hele eiland zit er vol mee! Gidsen leiden je gratis rond door het oostelijk deel van het fort en onthullen geheimen die nergens beschreven staan. Kinderen kunnen met een blacklight lampje speuren naar verborgen letters. In de ‘droge gracht’ zijn prachtige blow-up foto’s tentoongesteld in de buiten-expo Forten van Boven. En dan heeft Pampus dit jaar ook nog voor het eerst Ons UNESCO in huis, een ruimte waarin je kennis maakt met alle tien de werelderfgoederen die ons land rijk is!

Historie
Forteiland Pampus zit vol verhalen, die teruggaan tot de VOC-tijd, toen schepen uit de Oost op weg naar Amsterdam voor Pampus kwamen te liggen. De ligging van Forteiland Pampus in het IJ-meer, 20 minuten varen vanaf het vestingstadje Muiden, is uniek. Forteiland Pampus had als functie het verdedigen van Amsterdam tegen aanvallen vanuit de toenmalige Zuiderzee, in samenwerking met de batterijen bij Diemerdam en Durgerdam.Het fort werd aangelegd tussen 1887 en 1895 in het Buiten-IJ. Op het fortgebouw bevonden zich twee enorme pantserkoepels met elk twee kanonnen van 24 cm kaliber. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de pantserkoepels door de Duitsers opgeblazen.

Met de veerdienst vanaf Muiden of vanaf Amsterdam IJburg is het forteiland prima bereikbaar. De veerdienst vertrekt vanaf de Herengracht in Muiden ter hoogte van nummer 33. Hier staat een informatiebord van Forteiland Pampus en indien de veerdienst er nog niet is, kunt u hier wachten.