Het IJ en het Wijkermeer werden van 1865 tot 1872 drooggemalen. Koning Willem III opende in 1876 het Noordzeekanaal. De veranderde geografische omstandigheden en de sterk verouderde Posten van Krayenhoff dwongen nieuwe maatregelen af om de verdediging van de hoofdstad te organiseren. De torenforten rond de Haarlemmermeer waren lang niet meer voldoende om een oprukkende vijand richting Amsterdam tegen te houden. De droogevallen IJ-polders, maar vooral het Noordzeekanaal gaven direct toegang tot het hart van de hoofdstad. Deze grote verandering van de militair-geografische omstandigheden was aanleiding om nieuwe plannen te smeden en het was mede aanleiding tot de Vestingwet van 1874. 

Het eerste fort dat werd gebouwd om de bestaande Posten van Krayenhoff te versterken was het Fort in de Laander- en West-Bijlmerpolder (1868 - 1869). Dit fort was bedoeld om het acces te verdedigen, dat door de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Utrecht was ontstaan.

Bij de bouw van het fort ging van alles mis. Het bomvrije gebouw was te zwaar voor de instabiele ondergrond, het verzakte en schoof van zijn fundering. Een deel verdween in de fortgracht. Men besloot om het fort niet af te bouwen. Het resterende aardwerk deed nog tot 1919 dienst als vestingwerk.

Door dit debacle was duidelijk dat zware constructies niet op een slappe ondergrond konden worden gebouwd. Het was noodzakelijk om de grond te laten inklinken. Voor het inklinken werden zandlichamen aangebracht om deze gedurende jaren te laten liggen.

Eén van de eerst ontwerpen voor een vernieuwde Stelling rond Amsterdam die worden gepubliceerd is van de hand van Kapitein Kromhout uit 1871. Na zijn publicatie van een linietracé en de ontwerpen voor forten volgen er meer. De meeste getuigen van een traditionele visie op het fortontwerp. Kromhouts ontwerp is ook traditioneel van opzet. Het verwijst nog steeds naar het gebastionneerde stelsel.  Alle ontwerpers van plannen voor een stelling laten zich leiden door de mogelijkheden die het landschap biedt om het te inunderen.