Ga direct naar inhoud

Deel via social media

Ambassadeur: Henk Tol

Naam: Henk Tol
Functie: Vrijwilliger bij Forteiland IJmuiden
Favoriete Stellinglocatie: Fort Pampus

Ambassadeur Henk Tol
Vrijwilliger Henk Tol

1. Op welke manier ben je betrokken bij de Stelling van Amsterdam?

Ik ben medeoprichter van de vereniging Fort IJmuiden deze vereniging bestaat uit een groep van zo’n 35 vrijwilligers die rondleidingen doen in het fort. Mijn interesse voor de Stelling van Amsterdam is begonnen eind 1998, de firma IMTIN die de exploitant was van het forteiland in IJmuiden, vroeg via een advertentie in de krant om rondleiders. De rondleiders moesten de geschiedenis van het fort aan klanten van IMTIN vertellen tijdens een rondleiding door het fort en daarbij is de Stelling een deel van het verhaal. Er waren meerdere belangstellende maar uiteindelijk bleven er maar twee over, ikzelf en mijn kameraad Ton Kalkman.

2. Wat maakt Forteiland IJmuiden voor jou bijzonder?

Wat het fort uniek maakt is de pantserbatterij aan de voorzijde van het fort, in deze pantserbatterij stonden vijf kanonnen met een kaliber van 24 cm opgesteld. Deze pantserbatterij is in 1886 gebouwd door de firma Gruson in Maagdenburg Duitsland en als enige overgebleven bouwwerk. De firma Gruson heeft vier van deze pantserbatterijen gemaakt en alleen die in fort IJmuiden bestaat nog.
Het materiaal waar de koepels en batterijen van zijn gemaakt heet Hartguss en had zeer bijzondere eigenschappen waarvan Gruson het geheim bezat.
Deze firma heeft ook de geschutskoepels van de fort op de Harssen in Den Helder, Fort hoek van Holland en fort Pampus gebouwd. Al deze koepels zijn gesloopt in WO2 door de Duitse bezetter.

3. Wat is jouw favoriete Stelling locatie, buiten je eigen fort?

De Stelling van Amsterdam is voor mij bijzonder door de complexheid van de waterwerken, de verscheidenheid van forten en de bijzondere voorzieningen binnen de stelling, zoals de opslag van goederen en munitie en de watervoorziening. Wat ook bijzonder is de verscheidenheid van de flora bij de forten de aanwezigheid van zand uit de duinen en kleigrond en veen uit de polders. Mijn favoriete stelling locatie is in eerste instantie Fort Pampus.

4. Waar ben je het meest trots op?

De boekjes die geschreven zijn over de forten is wel iets waar ik tevreden over ben. Er waren wat verhalen over Forteiland Ijmuiden, maar wij wilde meer weten en hebben allerlei archieven bezocht om meer van de geschiedenis te weten te komen. Vervolgens hebben we via de militaire en lokale bladen een oproep gedaan aan oud militairen die dienst gedaan hebben op het fort in de periode voor WO 2 om hun ervaring in het fort aan ons te vertellen. Zo’n 20 oudgediende meldde zich bij ons en wij hebben hun ervaringen in het fort in één van de door ons geschreven boekjes over het fort op geschreven.

5. Wat weten weinig mensen over de Stelling van Amsterdam?

Volgens mij weten weinig mensen waarom de stelling is gebouwd en in welke periode. Regelmatig zijn er mensen die ik ontmoet die den dat de stelling in de eerste wereldoorlog is gebouwd. Ook het verhaal van het inunderen van de gebieden buiten de stelling is lang niet bij iedereen bekent en dan heb ik het over de bezoekers van fort IJmuiden waar ik de rondleidingen geef.

Kijk bij de veelgestelde vragen of maak een keuze hieronder.

U kunt nog 250 karakters intypen
Ben je geen robot? Los dit simpele sommetje op: *
3 - 2 =
Ook de gratis nieuwsbrief van de Stelling van Amsterdam ontvangen?
Schrijf je in  
naar boven

Begaanbaar deel van een inundatie in de vorm van een hooggelegen terrein, een weg, (spoor)dijk of een waterweg.

Verdedigingswerk dat een acces verdedigt

Onderstel voor een vuurwapen

Ook wel bolwerk. Vijfhoekige uitbouw van waaruit flankerend vuur kan worden gegeven.

Samenvoeging van een aantal stukken geschut in één organisatie.

Door een aarden wal van de vijand afgeschermde weg waarlangs manschappen en materieel konden worden verplaatst.

Het door metselwerk, beton of grondlaag bestand zijn van een gebouw tegen geschutsvuur.

Beschutte plek van waaruit de verdedigers de vijand kunnen bestoken.

Granaat gevuld met hoogexplosieve springstof.

Een (lage) uitbouw in een gracht van waaruit flankerend vuur kan worden gegeven.

Ook wel schotbalksluis. Tijdelijke waterkering, door het stapelen van balken in uitsparingen, om het water van een inundatie tegen te houden.

Militaire oefening

Zijwaarts gericht vuur.Groot flankement: ondersteunend vuur naar de nevenforten. Klein flankement: vuur dat de eigen omgeving van het verdedigingwerk bestrijkt.

Naar de vijand gericht deel van een verdedigingsweg.

Een onderdeel van het leger dat o.a. als taak heeft om tijdelijke en permanente verdedigingswerken te bouwen. De naam is afgeleid van het Franse woord ingenieur.

(houten) Loods waarin artillerie- en geniemateriaal werd opgeslagen.

Verzamelnaam voor vuurmonden.

Flauw aflopend talud dat buiten de fortgracht ligt en dat vanaf de frontwal met vuur kan worden bestreken.

(Betonnen) onderkomen voor manschappen, in de jaren ’30 onder andere toegevoegd aan het oostfront van de Vesting Holland.

Pantserkoepel die tijdens het geven van vuur omhoog wordt geheven om in rust weer te verzinken en onzichtbaar te worden.

Tabel die is aangebracht naast de geschutsopening om de bedieners van het geschut inzicht te geven in afstanden tot de doelen en de daarmee samenhangende geschutshoeken.

Onderwaterzetting waarmee een vijand op afstand wordt gehouden.

Ook wel inlaatsluis. Sluis die is aangelegd met als doel om water in een bepaald gebied in te laten.

Ruimte die tegen vijandelijk vuur is gedekt en die is voorzien van een schietgat waarachter een vuurwapen wordt opgesteld.

Van de vijand afgekeerde zijde van een verdedigingswerk.

In de forten van de Stelling van Amsterdam is het een kazemat aan de keelzijde van een fort waarmee flankerend vuur op het voorterrein van de buurforten wordt gegeven en van waaruit de keelzijde wordt verdedigd.

Wet van januari 1853, waarin beperkingen waren opgenomen met betrekking tot het bouwen in de nabijheid van verdedigingswerken, de zgn. verboden kringen, om een vrij schootsveld te waarborgen.

Lineair stelsel van samenhangende verdedigingwerken.

Batterij die in de onmiddellijke nabijheid van een verdedigingswerk ligt en die taken uitvoert die vallen onder dit verdedigingswerk.

Waterzuiveringsinrichting die de kwaliteit van het drinkwater verbetert door er ijzer aan te onttrekken.

Stelling waarin terugtrekkende troepen kunnen worden opgenomen.

Batterij die achter pantserplaten is opgesteld.

Fort met één of meerdere gepantserde geschutsopstellingen.

Draaibare gepantserde geschutsopstelling.

Geschut voor frontaal vuur over grote afstand, direct gericht op de vijandelijke posities.

Vuur dat er op is gericht om vijandelijke artillerie uit te schakelen

Eenvoudig (tijdelijk) verdedigingswerk met kleine bezetting.

Ondergrondse, bomvrije verbindingsgang.

Laatste toevluchtsplek voor de verdedigers binnen een verdedigingswerk, dat zelfstandig kan worden verdedigd.

Bomvrije bergplaats voor geschut of ander onmisbaar materieel.

Gedeelte van en terrein dat onder vuur kan worden genomen.

Open binnenruimte van een fort.

Grondplan of plattegrond.

Benaming van het verband dat in 1922 ontstond door de samenvoeging van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, de Stelling van Amsterdam en het zuidelijk rivierenfront.

Wet van 18 april 1874 waarin de vestingwerken werden bepaald die deel uit gingen maken van de landsverdediging.

Aarden ophoging rond een verdedigingswerk, voorzien van een borstwering.